Kısa Çalışma Ödeneği ve Ücretsiz İzin Yardımı Hakkında Bilinmesi Gerekenler

Çin’in Vuhan kentinde ortaya çıkan ve Covid-19 adı verilen hastalığa yol açan koronavirüs salgını Türkiye’de belirtilerini göstermesi ile işverenin gündeminden hiç düşmeyen Kısa Çalışma Ödeneğinin başvuru usul ve yöntemleri, aranan belgeler, işverenin başvuru sonrası yapması gereken bildirimlerin yer aldığı yazımızı sizlerle paylaşıyoruz.

1-   Kısa Çalışma Ödeneği Nedir?

Genel ekonomik, sektörel, bölgesel kriz veya zorlayıcı sebeplerle işyerindeki haftalık çalışma sürelerinin geçici olarak en az üçte bir oranında azaltılması veya süreklilik koşulu aranmaksızın işyerinde faaliyetin tamamen veya kısmen en az dört hafta süreyle durdurulması hallerinde, işyerinde üç ayı aşmamak üzere sigortalılara çalışamadıkları dönem için gelir desteği sağlayan bir uygulamadır.

2-   İşverene Katkısı Nedir?

• İşçilere kısa çalışma ödeneği ödenmesi,
• Genel Sağlık Sigortası primleri ödenmesi,

3-   İşyerinde Uygulanabilmesi İçin Ne Yapılmalıdır?

İşverenin; genel ekonomik, sektörel, bölgesel kriz veya zorlayıcı sebeplerle işyerindeki çalışma süresinin önemli ölçüde azaldığı veya durduğu yönünde İŞKUR’a başvuruda bulunması gerekmektedir.

Başvurunun, İş Müfettişlerince yapılan uygunluk tespiti sonucu işyerinin bu durumlardan etkilendiğinin tespit edilmesi gerekmektedir.

4-   İşçinin Kısa Çalışma Ödeneğinden Yararlanabilmesi İçin;

• İşverenin kısa çalışma talebinin iş müfettişlerince yapılacak inceleme sonucunun uygun bulunması,
• İşçinin kısa çalışmanın başladığı tarihte, çalışma süreleri ve prim ödeme şartlarını sağlamış olması, (Kısa çalışmanın başladığı tarihten önceki son 60 gün hizmet akdine tabi olanlardan son üç yıl içinde en az 450 gün süreyle işsizlik sigortası priminin ödemiş olması)
• İş müfettişlerince yapılacak inceleme sonucu kısa çalışmaya katılacaklar listesinde işçinin bilgilerinin bulunması,

5-   Başvuru ve Değerlendirme Süreci Nasıldır?

• İşyerininiz İşkur’a kaydedilmesi gerekmektedir.(Kayıt İçin Tıklayınız)
• Aşağıda yer alan iki form ve ekleri işyerine uygun şekilde doldurulmalı ve hazırlanmalıdır.
• Kısa Çalışma Talep Formu
• Kısa Çalışma Yaptırılacak İşçilere İlişkin Liste
• Hazırlanan Kısa Çalışma Talep Formu ve Ekleri ve Kısa Çalışma Yaptırılacak İşçilere İlişkin Liste İşyerinin kayıtlı bulunduğu İşkur Birimine e-posta yolu ile iletilmelidir. (E-Posta Adresleri)

Başvuruların işyerine gidilmeden de belge üzerinden hızlı bir şekilde sonuçlandırılabilmesi için koronavirüsten olumsuz etkilenildiğine dayanak teşkil eden belgelerin başvuruya eklenmesi önem taşımaktadır.

NOT: Cumhurbaşkanlığı, Bakanlıklar veya ilgili kamu kurum ve kuruluşları tarafından faaliyeti durdurulan işyerleri ile ilgili olarak yapılan uygunluk tespiti incelemelerinde, işyerlerinin sadece bu kapsamda olup olmadığına ilişkin belgeler yeterli olacaktır.

Şirket yönetiminin faaliyetini durdurduğu veya azalttığı işyeri/şube/bölümleri ile ilgili olarak yönetim kurulu kararı almaları tavsiye edilmektedir. (Şahıs işletmelerinde Çalışma ve İşkur Müdürlüğüne yazılacak ön yazı yeterlidir.)

İşverenlerin yönetimsel kararları çerçevesinde faaliyeti durdurulan veya azaltılan işyerleri ile ilgili olarak yapılan uygunluk tespiti incelemelerinde ise, durumu ortaya koyacak ilgili belgeler yeterli olacaktır. (Örneğin satışlar düştü ise ilgili aylar ait karşılaştırmalı Gelir Tablosu, Sipariş ve satış iptalleri oldu ise buna dayanak gösterir iptal yazıları, ek protokoller).

İşkur, gerektiğinde işverenle irtibata geçip ilave belgeler talep edebilir.

İşkur, İşverenlerce yapılan başvurunun alındığı bilgisini, e-posta adresine en kısa sürede bildirecek ve başvuruların uygunluk tespiti amacıyla Rehberlik ve Teftiş Başkanlığına gönderecektir.

İşkur tarafından yukarıda belirtilen belgelerde dikkate alınarak talep ettiği bilgi ve belgeler aşağıdaki gibi olup Ön Yazı ve Yönetim Kurulu Karar Yazısı yazımız ekinde yer almaktadır:

• Çalışma ve İşkur Müdürlüğüne Hitaben Ön Yazı
• Kısa Çalışma Talep Formu
• Kısa Çalışma Uygulanacak İşçi Listesi / (Listenin doldurulma usulüne ilişkin video için tıklayınız)
• Ticaret veya Esnaf Odasına Kayıtlı İşyerleri için Faaliyet Belgesi,
• Aylık Dönemler İtibari ile Karşılaştırmalı Gelir Tablosu, Sipariş ve satış iptalleri oldu ise buna dayanak gösterir iptal yazıları, ek protokoller
• Dönemler İtibari ile Bordrolar
• Yönetim Kurulu Karar Yazısı

Mevcutta, İşkur personeli haftada bir gün hizmet binasında bulunduğu ve haftanın bir günü sorumlu işyerleri ile ilgili çalışmalar yaptığı bilgisi alınmıştır. Bu nedenle haftalık gecikmeler yaşanması söz konusudur. Bu gecikmelerin daha uzun olmaması için İşkur’un talep ettiği evrakları şirket kaşeli ve şirket yetkilisinin imzası ile eksiksiz olarak e-posta aracılığı ile iletiniz.

6-   Başvuru Sonucunun Bildirilmesi

İş Müfettişlerince yapılan uygunluk tespiti sonucu işverene, İŞKUR tarafından e-posta yolu ile başvuru yapılan e-posta adresine bildirilir.

İşveren de durumu, işyerinde işçilerin görebileceği bir yerde ilan eder ve varsa toplu iş sözleşmesine taraf işçi sendikasına bildirir.

İlan yoluyla işçilere duyuru yapılamadığı durumlarda, kısa çalışmaya tabi işçilere yazılı bildirim yapılır.

Kısa çalışma talebi uygun bulunan işveren Kurumca bildirilen sürede Kısa Çalışma Bildirim Listesini güncelleyerek gönderir.

7-   Kısa Çalışma Ödeneği Süresi, Miktarı, Ödenmesi ve Bildirimi

Günlük kısa çalışma ödeneği; sigortalının son oniki aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının % 60’ıdır. (En az Aylık – 1.765,80 TL / Damga Vergisi Kesintisi Sonrası 1.752,40 TL, (En çok Aylık – 4.415,50 TL/ Damga Vergisi Kesintisi Sonrası 4.380 TL)

Kısa çalışmanın günlük, haftalık veya aylık çalışma süresi içerisinde yapılacağı zaman aralığı işyerinin gelenekleri ve işin niteliği dikkate alınarak işverence belirlenir.

Kısa çalışma ödeneğinin süresi üç ayı aşmamak kaydıyla kısa çalışma süresi kadardır.

Kısa çalışma yapılan süreler için, kısa çalışmaya tabi tutulan işçiler adına SGK Aylık Prim ve Hizmet Belgesi ile eksik gün gerekçesi “18-Kısa Çalışma Ödeneği” olarak bildirilir. Eğer Kısa Çalışma Ödeneğini hak eden işçi ilgili ayda başka nedenden dolayı işe gelmedi ise (Eksik Güne konu ek bir neden varsa) eksik gün gerekçesi “27-Kısa Çalışma Ödeneği ve Diğer Nedenler” olarak bildirilir.

Kısa çalışma onayı sonucunda eksik gün bildirilen işçi primleri işveren tarafından ödenmez. İşçinin emeklilik gün sayısını düşünerek işçi primi ödeyen işverenler işçinin kısa çalışma ödeneğinden yararlanmamasına neden olur.

Kısa çalışma yapan işçinin çalışılmayan hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil günlerine ilişkin ücret ve kısa çalışma ödeneği miktarı, kısa çalışma yapılan süreyle orantılı olarak işveren ve İşkur tarafından ödenir.

Örneğin; normal şartlarda haftalık 45 saat çalışan işçi işyerinin tamamen faaliyetini durdurması sonucunda 45 saat çalışmayacak ise haftalık tatili, ulusal bayram ve genel tatil günlerine denk gelen ücreti İşkur tarafındna sağlanacaktır. Ancak, kısmi süreli olarak faaliyetine ara veren (haftalık 1/3’den fazla) işyerleri haftalık çalışma oranı dikkate alınarak işçinin haftalık tatili, ulusal bayram ve genel tatil gününe isabet eden ücret hesaplanacak ve işveren tarafından ödenecektir. Eğer ulusal tatil ve genel tatil günü işçinin çalışmadığı güne denk gelmesi durumunda (örneğin Pazar günü) ücret hesabı yapılmayacaktır.

Kısa çalışma ödeneğinden tam faydalanan personellerin kısa çalışmanın başladığı tarih itibari ile ilk 7 günün yarı ücreti işçiye ödenir ve bu 7 günlük süre SGK Aylık Prim ve Hizmet Belgesi ile SGK’ya bildirilir.

8-   Kısa Çalışmanın Erken Sona Ermesi

İşverenin, kısa çalışma uygulaması devam ederken, normal faaliyetine başlamaya karar vermesi halinde durumu Kurum birimine, varsa toplu iş sözleşmesi tarafı işçi sendikasına ve işçilere altı işgünü önce yazılı olarak bildirmesi zorunludur.

Cumhurbaşkanlığı, Bakanlıklar veya ilgili kamu kurum ve kuruluşları tarafından faaliyeti durdurulan işyerleri ile ilgili olarak yapılan uygunluk tespiti işlemi, Kanunda düzenlenen asgari ve azami süreler ile birlikte, idari tasarrufun süresi ile sınırlı olup idari tasarrufun sona ermesi ile kısa çalışma uygulaması da kendiliğinden sona ereceği dikkate alınmalıdır.

9-   İşçinin Kısa Çalışma Ödeneğinden Faydalanmaması Durumunda

4447 Sayılı Kanun Geçici Madde 24’ün yürürlüğe girdiği tarihte (17.04.2020) sözleşmesi bulunmakla birlikte 4857 sayılı Kanunun geçici 10 uncu maddesi uyarınca işveren tarafından ücretsiz izne ayrılan ve kısa çalışma ödeneğinden yararlanamayan işçiler ücretsiz izin ödeneğinden faydalanır.

İşçinin ücretsiz izin ödeneğinden faydalandığı tutar günlük 39,24 TL’dir.

10- Ücretsiz İzne Çıkartılan İşçinin Bildirimi

17.04.2020 tarihi itibari ile ücretsiz izine çıkartılan işçilere ait bilgiler işveren tarafından SGK İşveren sayfasındaki “Covid 19 Ücretsiz İzin İşlemleri” bölümüne girişi yapılarak SGK’ya bildirilir.

Bildirim ekranında istenen veriler aşağıdaki gibidir:

Sigortalı T.C.	:
Sigortalı Sicil Numarası	:
Sigortalı Adı	:
Sigortalı Soyadı	:
COVID 19 Ücretsiz İzin Dönemi	:
COVID 19 Ücretsiz İzin Gün Sayısı	:
Sigortalı Banka IBAN Numarası	:
Sigortalı Mobil Telefon Numarası	:
İşveren Mobil Telefon Numarası	:
İşyeri Yetkilisi Mobil Telefon Numarası	:

İlgili bildirim ücretsiz iznin verildiği ayı takip eden ayın 3’üne kadar yapılmalıdır.

Örneğin 17.04.2020 tarihinden 31.05.2020 tarihine kadar ücretsiz izinli olan personelin Nisan ayına ait ücretsiz izin gün sayısı 3 Mayıs 2020 tarihinde, Mayıs ayı ücretsiz izin gün sayısı 3 Haziran 2020 tarihinde SGK’ya bildirilmelidir.

Ücretsiz İzne çıkartılan personellerin SGK Aylık Prim ve Hizmet Belgesinde Eksik Gün Gerekçesi “28 – Pandemi Ücretsiz İzin (4857 Geç. 10. Md)” seçilerek bildirilmelidir.

Emekli aylığı alanlar Ücretsiz İzinden yararlanamazlar.

11-Kısa Çalışa Ödeneği ve Ücretsiz İzin Maaş Desteğinin İşçiye Ödenmesi

İşkur tarafından Kısa Çalışa Ödeneği ve Ücretsiz İzin Maaş Desteği işçiye her ayın 5’inde İşverenin İşkur’a bildirdiği IBAN numarasına yatıracağı planlanmıştır.

Personel’in IBAN numarasını bildirilmemesi durumunda hak edilen bedel işçinin hesabına yatmayacaktır.